Gåktu la givsedibme smáv mánáj gaskan? Lågo nasjåvnålasj ja rijkajgasskasasj dut- kamis målssu vehi, valla ienemus oasse båhtusijs vuosedi suláj 6 gitta 12 prosenta mánájs mánájgárdijn givseduvvi, Givsedime dåbddomerka soajtti liehket: • ståhkamis ja dåjmajs ålgoduvvat • vájvedibme, tjajmon aneduvvat, bahojduvvat • gávne tjiegaduvvi ja tjiegaduvvi • tsábbmem, dassalibme ja nuggádallam ”Mánájt vieledit merkaj sijá subjektijva vásádusværáldav duodaj válldet navti jut gulldal, dádjat, duodas ja válldá fáron máhtov mav máná gaskos ietjas bieles.” (Lund, m.fl.2015), Majt máhttá mánájgárdde ja æjgáda dahkat? Givsedibme álu dáhpáduvvá ållessjattugij jåksåma duobbelin ja soajttá gássjel la dav ájttsat. Danen la dárbulasj jut ållessjattuga li lahka ja gehtjadi gåktu máná li aktan ja ståhki, váj diehti mij dáhpáduvvá. Ål- lessjattugijn galggá “givsedime tjalmmeglása” nanna ja válldet åvdåsvásstádusáv gå mætto ja ålgodime badjáni. Gå ájttsá givsedimev de hæhttuji ållessjattuga liehket tjielggasa, ja låjet javllat givsedibme ij dåhkkiduvá ja de dåjmajt jåhtuj biedjat. Mánnáj gut givseduvvá la ájnas oadtjot doarjjagav ja viehkev dåppe ja dalloj.

Ållessjattuga máhtti aj mánájt mieddet bágoj ja dagoj baktu. Gå mánáj birra javllá degu sån álu njissá jali jus nágin mánás ilá ålov berus, de soajttá bargge ja æjgáda mánájt iebdedi ja ieredi. Mánájgárde barggijn galggá aktisasj definieridum vuojnno mánáj gáktuj, navti váj vuodulasj árvo degu vieledibme ja buorre hukso vájkkut guládallamij mánáj. Ållessjattuga mánáj birra galggi aj diedulattjat ájádallat ietjasa birra åvddågåvven, ja tjielgadit gåktu ulmutjahtti ietjá mánáj, barggoguojmij ja æjgádij siegen. Máná máhtti ietja liehket fáron buorre birrasav åttjudimen mánájjuohkusin. Gå sebradahteduvvi hávsskes aktisasjvuoda tsieggima bargguj, de bessi máná ållessjattugij ságastit gåktu juohkkahasj mánájgárden galggá iehtjádij vuosstij ulmutjahttet. Mánáj oassálasstem la mierreduvvam mánájgárddelága §3:n. Mánáj riektá oassálasstemij: ”Máná vuojno galggi dættoduvvat suv álldara ja stuorrudagá milta.”